| नेपाल सरकारको आ.व. २०८०/०८१ को बजेट | |
| प्रस्तुत गर्ने | अर्थमन्त्री डा. प्रकाश शरण महत |
| प्रस्तुत मिति | २०८० जेठ १५ गते |
| बजेटका उदेश्यहरू | ६ वटा |
| बजेटका प्राथमिकताका क्षेत्रहरू | १० वटा |
| चालु आर्थिक वर्षको आर्थिक वृद्धिदर | २.१६ प्रतिशत हुने अनुमन |
| आगामी आर्थिक वर्षको आर्थिक वृद्धिदर | ६ प्रतिशत पुर्याउने लक्ष्य |
| मुल्यवृद्धि | ६.५प्रतिशतमा रोवने लक्ष्य |
| चालु आर्थिक वर्षको मुद्रास्फीति | ७.७६प्रतिशत हुने अनुमान |
| बजेट विनियोजन | ||
| तथ्य | बजेटको आकार | प्रतिशत |
| जम्मा | रु.१७ खर्वे,५१अर्व, ३१ करोड | १०० प्रतिशत |
| चालु | रु. ११खर्वे, ४१ अर्व, ७८ करोड | ६५.२० प्रतिशत |
| पुँजीगत | रु. ३ खर्व, २ अर्व, ७ करोड | १७.२५ प्रतिशत |
| वित्तिय व्यव्रस्थापन | रु. ३ खर्व, ७ अर्व, ४५ करोड | १७.५५ प्रतिशत |
| वित्तीय हस्तान्तरण | रु. ४ खर्व ८ अर्व ८३ करोड (प्रदेश तथा स्थानीय तहलाई) | |
| खर्च व्यहोर्ने स्रोतहरु | |
| राजस्वबाट | रु.१२ खर्व ४८ अर्व ६२ करोड |
| वैदेशिक अनुदानबाट | रु. ४९ अर्व ९४ करोड |
| वैदेशिक ऋणबाट | रु. २ खर्व १२ अर्व ६५ करोड |
| आन्तरिक ऋणबाट | रु. २ खर्व ४० अर्व १० करोड |
| कुल घाटा बजेट | रु. ४ खर्व ५२ अर्व ७५ करोड |
|
अनुदान |
||
| वित्तीय
समानिकरण |
प्रदेश | रु.५८ अर्व ६७ करोड |
| स्थानीय तह | रु. ८ अर्व ७३ करोड | |
| जम्मा | रु. १ खर्व ४६ अर्व २ करोड | |
| विशेष
अनुदान |
प्रदेश | रु. ४ अर्व ४६ करोड |
| स्थानीय तह | रु. ८ अर्व ७३ करोड | |
| जम्मा | रु. १३ अर्व १९ करोड | |
| समपुरक
अनुदान |
प्रदेश | रु. ६ अर्व २२करोड |
| स्थानीय तह | रु. ७ अर्व ५ करोड | |
| जम्मा | रु. १३ अर्व २७ करोड | |
| राजस्व बाडफाड |
| प्रदेश : १ खर्व ९३ अर्व
स्थानीय तह : १२ करोड |
| आ.व. २०७९/०८० को बजेटका उधेश्यहरु (६ वटा) |
| क. अर्थतन्त्रलाई गतिशील बनाई फराकिलो, दिगो र समावेशी आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने, |
| ख.गणस्तरीय सामाजिक विकास, सुरक्षा र न्याय प्रत्याभूत गर्ने, |
| ग. लगानीमैत्री वातावरण निर्माण गरी निजी क्षेत्रको मनोवल उच्च पार्ने र आय तथा रोजगारीका अवसर सिर्जना गरी गरिबी न्यूनीकरण गर्ने, |
| घ. समष्टिगत आर्थिक स्थायित्व कायम गर्ने, |
| ङ.संघीयताको सबलीकरण र सुशासन कायम गर्ने, |
| च. बजेट प्रणालीमा सुधार गरी सार्वजनिक खर्चको प्रभावकारिता अभिवृद्धि गर्ने |
| आ.व. २०७९/०८० को बजेटका प्राथमिकताहरु (१० वटा) |
| क . कृषि, उर्जा र पर्यटन क्षेत्रको विकास |
| ख. लगानी प्रवर्द्धन, औधोगिक विकास र व्यापार सन्तुलन |
| ग. सामाजिक क्षेत्रको विकास र सामाजिक सुरक्षा |
| घ. गुणस्तरीय भौतिक पूर्वाधार निर्माण |
| ङ. डिजिटल र हरित अर्थतन्त्रको प्रवर्द्धन |
| च. वातावरण संरक्षण, जलावायु परिवर्तन र् विपद् व्यवस्थापन |
| छ. मानव संशाधन विकास र रोजगारी सिर्जना |
| ज. वित्तीय क्षेत्र सुधार |
| झ. वित्तीय संघीयताको सुद्रिधकरण र सेवा प्रवाहमा सुधार |
| ञ. सार्वजनिक वित्त प्रणालीमा सुधार |
| नाराहरु |
|
| घोषणाहरु |
| सन् २०२३ मा १० लाख्रपर्यटक भिन्न्याउने,
वि.सं. २०२३-२०३२ लाई पर्यटेक देशक मनाइने, २ वर्षभित्र शतप्रतिशत जनसँख्यरामा बिजुली बत्ती पुन्र्याइने, आर्थिक वर्ष २०८०/०५१ लोई युवा उद्यमशीलता प्रवर्द्धन वर्ष मनाइने |
| आगामी वार्ष के कहाँ के बनाइने तथा अध्यन र सुधार गरिने |
|
| आर्थिक वार्ष २०८०/८१ का बजेटका मुख्य मुख्य विशेषताहरु |
|
बजेट सम्बन्धी महत्वपूर्ण संक्षेपमा
- बिश्वमा पहिलोबजेट प्रस्तुत गर्ने बेलाइती प्रधानमन्त्री सर रबर्ट बालपोल सन् १७३३ मा ।
- नेपालमा पहिलो बजेट प्रस्तुत गर्ने अर्थमन्त्री सुवर्ण शम्शेर वि.स २००८ माघ २१ गते ।
- नेपालको पहिलो बजेटको आकार अनुमानित आय तर्फ ३ करोड ५ लाख १५ हजार र अनुमानित व्यय तर्फ ५ करोड २५ लाख २१ हजार थियो ।
- जननिर्वाचित सरकारद्धारा पहिलो बजेट अर्थमन्त्री सुवर्णशम्शेर वि.स २०१६ श्रावण २५ गते
- बजेटलाई साधारण र विकासमा वर्गीकरण आ.व.२०१३/२०१४
- नयाँ लेखा प्रणालीमा पहिलो बजेट आ.२०१९/२०२०
- नेपालमा कार्यक्रम बजेट आ.व.२०२६/२०२७ ।
- विश्वमा कार्यक्रम बजेट अमेरिकाबाट सन् १९४९ मा ।
- बजेटलाई साबा पुजीगत र चालू (भुक्तानीमा) वर्गीकरण आ.व.२०३३/०३४
- पहिलो नाफा बजेट आ.व.२०३३/२०३४ मा
- नेपालमा लैगिक उत्तरदायी बजेट आ.व.२०६३/०६४
- विश्वमा लैगिक उत्तरदायी बजेट Australia बाट सन्
- विकास र साधारण बजेट अलग अलग गरी प्रस्तुत गर्ने देश भारत हो ।
- वर्षको २ पटक बजेट ल्याउने देश फ्रान्स हो ।
- नेपालको संविधानको घारा ११९ मा संघीय,२०७ मा प्रदेश र धारा २३० मा स्थानीय राजस्व र व्ययको अनुमानको परिकल्पना गरेको ।
- संघीय अर्थमन्त्रीले जेठ १५ गते बजेट संघीय संसदमा प्रस्तुत गर्ने व्यवस्था रहेको ।
- अन्तरसरकारी वित्त व्यवस्थापन एन २०७४ मा तीनै तहको बजेटको व्यवस्था गरेको ।
- आर्थिक कार्यविधि तथा बित्तीय उत्तरदायित्व एन २०७६ र नियमावली २०७७ मा बजेट सम्बन्धी व्यवस्था गरेको ।
- स्थानीय सरकार संचालन एन २०७४ ले स्थानीय बजेटको व्यवस्था अघि सारेको ।
- बजेटको प्रकारमा: घाटा बजेट , सन्तुलित बजेट घाटाको बजेट ,बचत बजेट , शीर्षकगत बजेट ,शून्यमा आधारित बजेट ,गरिबी न्यूनिकरण बजेट , लैगिंक उत्तरदायी बजेट ।
- सरकारको आर्थिक ऐना हो ।.(Budget is Financial Mirror)
- E. Taylor ले बजेटलाई सरकारको विस्तृत आर्थिक योजना (Detail Economic Plan of Government) को रुपमा परिभाषित गरेको
नेपालको बजेट आ.व २०७८। ०७९
- एउटै आ.ब मा दुइपटक बजेट प्रस्तुत ।
- बजेट प्रस्तुत गर्ने अर्थमन्त्री विष्ण पौडेल
- कुल बजेट १६ खरब ४७ अरब ५७ करोड
- चालुतर्फ ६ खरब ७८ अरब ६१ करोड (४१.२%)
- पुजीगत ३ खरब ४७ अरब २६ करोड (२२.७%)
- वितिय व्यवस्थापन २ अरब ७ अरब ९७ करोड (१२.६%)
- प्रदेश तथा स्थानीय तहमा बितिय हस्तान्तरण ३ खरब ८६ अरब ७१ करोड (२३.५%)
- प्रदेश लाई विनियोजन ५७ अरब ९५ करोड
- स्थानीय तहलाई विनियोजन ९४ अरब ५६ करोड
प्रतिस्थापन विधेयक (बजेट)२०७८/०७९-(यो सम्झनै पर्ने ।)
- बजेट प्रस्तुत गर्ने अर्थमन्त्री जनार्घन शर्मा
उद्धेश्य बुदा न.६
- विघमान बहुआयामिक गरिबी निवारण गर्ने ।
- अर्थतन्त्रको पुनरुस्थान गर्न उच्च दरको आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने ।
- संविधानले परिकल्पना गरे अनुरुप समावेशी र समाजवाद अन्मुख अर्थतन्त्र निर्माण गर्ने प्रतिस्थापन बजेट
कुल बजेट १६ खरब ३२ अरब ८३ करोड
- संघले खर्च गर्ने चालूतर्फ ६ खरब ७७ अरब ९९ करोड अर्थात ४१.५२%
- पुजीगत तर्फ ३ खरब ७८ अरब १० करोड अर्थात २३.१६%
- वित्तीय व्यवस्था तर्फ १ खरब ८९ अरब ४४ करोड अर्थात ११.६%
- प्रदेश र स्थानीय तहमा वितिय हस्तान्तरण ३ खरब ८७ अरब ३० करोड अर्थात २३.७२%
- वित्तीय हस्तान्तरण तर्फ विनियोजन बजेट मध्ये चालू खर्चमा समानीकरण अनुदान सहित ३ खरब२५ अरब ७५ करोड अर्थात ८४.११% र पुजीगत खर्च रु ६१ अरब ५५ करोड अर्थात १५.९% रहेको ।
- लैगिक उत्तरदायी बजेटमा ३९.७८% रहेको